środa, 27 marca 2013

Ulica Zygmunta Augusta

Ulicę Zygmunta Augusta wytyczono w r. 1889 na terenie rozparcelowanej wówczas części Ogrodu Strzeleckiego. Nazwę nadano jej w r. 1903. 

Okolica ogrodu, założonego pod koniec XVIII w., w średniowieczu należała do Bractwa Kurkowego. W drugiej połowie XIX w. ogród ozdobiono posągami dobrodziejów Bractwa, królów Zygmunta Augusta (stąd nazwa ulicy) i Jana III. Sobieskiego, dłuta W. Gadomskiego. 

A oto król Zygmunt August w Parku Strzeleckim:





ZYGMUNT II. AUGUST (1520-1572), król Polski od r. 1548, zapoczątkował budowę floty polskiej, doprowadził do zawarcia unii lubelskiej (1569), był mecenasem literatury, sztuki i nauki. Był też protektorem Bractwa Kurkowego.


Na podstawie: E. Supranowicz, "Nazwy ulic Krakowa".


Zgaduj zgadula: Czy ktoś wie, co Zygmunt August podarował Bractwu?

czwartek, 7 marca 2013

Ulica Piłsudskiego

Z serii "Ulice Krakowa" na początek ulica Piłsudskiego. Jest to jedna z moich ulubionych ulic, głównie za sprawą znajdujących się przy niej kamienic.


A teraz słów kilka o historii tej ulicy.

Średniowieczna jeszcze droga do wsi, zwanej ongiś Wolą Chełmską, a od XVI w. Justowską; właścicielem jej był (od 1528 r.) Jost Decjusz (właściwie Dietz), sekretarz królewski i rajca krakowski. 

Jako ulica Wolska (Wohler Gasse) po raz pierwszy zanotowana jest w "Wykazie realności miasta Krakowa wraz z przedmieściami z l. 1807-08" oraz na planie miasta z 1836 r. Dochodziła wówczas tylko do Rudawy, tj. do obecnego skrzyżowania z ul. Retoryka (tzw. Spalony Most), na tej linii bowiem zamykały usypane na początku XIX. w. fortyfikacje, tzw. okopy, które zastąpiły rozebrane mury miejskie. W latach sześćdziesiątych XIX. w. pas fortyfikacji przesunięto na linię dzisiejszych Alei Trzech Wieszczów, gdzie przedłużoną ulicę zamknięto bramą Wolską. Odcinek ten zabudował się pod koniec XIX. i na początku XX. wieku. 



W r. 1933 ulicę nazwano ul. Józefa Piłsudskiego (przypuszczalnie odegrało tu rolę sąsiedztwo związanych z legendą legionową Oleandrów); w r. 1948 nazwę zmieniono na Manifestu Lipcowego, a w r. 1990 przywrócono nazwę poprzednią. 

 
JÓZEF PIŁSUDSKI (1867-1935) - początkowo działacz PPS na terenie zaboru rosyjskiego i Galicji. W l. 1910-1914 organizował w Galicji Związki Strzeleckie i był ich Komendantem Głównym. Po wybuchu I. wojny światowej z pobliskich Oleandrów wyruszyła 6. sierpnia 1914 r. do Królestwa I. Kompania Kadrowa. 16. sierpnia powołano Legiony Polskie, w których Piłsudski został dowódcą I. Pułku, później komendantem I. Brygady. W okresie międzywojennym pełnił urzędy Tymczasowego Naczelnika Państwa, Naczelnego Wodza i od 1920 r. Marszałka Polski, a także premiera i ministra spraw wojskowych. Pochowany został na Wawelu.



Na podstawie: E. Supranowicz, "Nazwy ulic Krakowa".